Minningar : Sigríður Bogadóttir

Aðalbjörg  Þórarinsdóttir ( 1874 - 1950 )

Bréf er hún sendi Ágústi Vigfússyni , kennara  í Bolungarvík.

Aðalbjörg Þórarinsdóttir  ( Bjagga gamla )

                 Endurritað úr handskrifuðu bréfi Sigríðar Bogadóttur, til Ágústar Vigfússonar

Guðjón Bjarnason

 

Bréf  Sigríðar Bogadóttur.

Bolungavík, ágúst 1981.

Kæri Ágúst minn.

           Um leið og ég þakka ykkur hjónunum alla tryggðina og gæðin við mig í gegnum árin, ætla ég nú loks að láta verða af því, að segja þér fyrripart ævinnar hennar Bjöggu,  Aðalbjargar Þórðardóttur, 

            Ég hef líklega verið á 11 ári, þegar ég heyrði fyrst minnst á þessa stúlku, en hún var sóknarbarn séra Sigurðar í Vigur, þar sem ég ólst upp. En tilefnið var það, að hún hafði eignast barn með manni , er Gísli hét, og var kallaður " Stóri Gísli ". Þetta var telpa sem, sem var látin heita í höfuðið á ömmu sinni, Guðbjörgu, en þetta vor átti telpan að fermast, og móðir mín var fengin til að sauma á hana fermingarkjólinn, sem hún þurfti svo aldrei að nota, því nokkrum dögum áður en hún átti að fermast, veiktist hún, líklega af barnaveiki, sem þá herjaði bæði á börn og fullorðna, sem dró hana til dauða.

Bjagga var um eða yfir tvítugt þegar hún eignaðist þessa telpu, og hefur þetta verið sár reynsla fyrir hana svona unga, en telpan mun hafa alist upp hjá móðurafa sínum og ömmu, því Bjagga var alltaf í vistum, og gat því ekki annast telpuna. En meira varð víst ekki úr kunningsskap  Gísla og hennar.

            Eitt var það við Bjöggu, að hún réði sig alltaf á heimili, sem voru álitin meiriháttar, alltaf sem eldhússtúlka, og þótti vinna verk sín af dyggð og skyldurækni.

            Nú líður tíminn, og ég heyrði ekki minnst á Bjöggu, þar til hún hafði ráðist eldhússtúlka að Ögri, til óðalsbændahjónanna, Jakobs og Þuríðar Ólafsdóttur í Ögri. Þau áttu 3 uppkomin börn, Halldór, Ragnhildi og Árna.

            Ekki er hún búin að vera þar lengi, þegar fólk tekur eftir því, að hún er farin að þykkna undir belti, en samt heldur Bjagga áfram að vinna sín verk í þögn og þolinmæði, þó hún ætti ekki alltaf sjö dagana sæla, eftir því sem ég heyrði sagt. Loks kemur að því að Bjagga leggst á sæng og eignast dreng, sem sagt var að hefði verið mjög efnilegur. Hún fékk víst að liggja þarna sængurleguna, en það var víst ekki meira en svo, því þá þurfti hún að segja til um faðerni barnsins, og var það Árni , sonur hjónanna Jakobs og Þuríðar. Ekki fékkst amma drengsins til að líta á hann, en þá kom séra Sigurður í Vigur, sem lét sér ekkert mannlegt óviðkomandi og var ævinlega málsvari lítilmagnans, og skírði drenginn Harald Árnason, svo Þuríður varð að láta í minni pokann fyrir vinnukonunni. Ekki hefur það verið áreynslulaust fyrir Bjöggu, að standa frammi fyrir þessu ofurefli, en hún stóð fast á sínu, því hún vissi að hún hefði réttinn sín megin.

            Nú hrekst hún frá þessu heimili í Ögri. En Guð leggur öllum líkn með þraut, því hjónin Andrés og Þorbjörg á Blámýrum bjóðast til að taka drenginn og ala hann upp sem sinn eiginn son, sem þeirra var von og vísa. En þau hjónin , sr Sigurður og frú Þórunn í Vigur, ráða síðan Bjöggu til sín sem eldhússtúlku, og þá sá ég Bjöggu í fyrsta sinn, veitti ég henni sérstaka athygli af því ég hafði heyrt svo mikið um hana talað. Hún var frekar lágvaxin, andlitsfríð og skipti vel litum, sérlega munnfríð og með óvenjulega hvítar og jafnar tennur, handsmá og fótnett, þótt hendur hennar sýndu, að hún hefði ekki setið við hannyrðir um dagana. Og einmitt þennan sama dag, sé ég hana bera vatn í fötum með vatnsbera.

            Um þetta leyti kemur ungur piltur, 17-18 ára að mig minnir, á heimilið í Vigur, Gunnar Benediktsson, bróðir Ingigerðar Benediktsdóttur, konu Guðmundar Andréssonar, kunnur maður í Bolungarvík. Móðir hans var orðin ekkja, og var hann henni eitthvað erfiður, svo hún kom honum fyrir í Vigur. Nú líður tæpt ár, og þá veitir fólk því athygli , að Bjagga fer að þykkna undir belti, en hún heldur áfram ótrauð sínu starfi, þó henni hafi kannski ekki alltaf liðið vel, en hún bar það með hetjuskap. Svo kemur að því að Bjagga kennir sín, er þá brugðið skjótt við og ljósmóðir sótt út í Álftafjörð, þar sem hún var búsett, og eignaðist Bjagga þá tvíbura, sem mig minnir að hafi verið telpa og drengur, og kennir hún Gunnari Benediktssyni börnin. Ekki ætlaði hann nú að meðganga, en Bjagga sat við sinn keip, svo hann meðgekk á endanum. Nú var báðum börnunum komið fyrir, hvoru á sínu heimilinu, á vegum hreppsins. Þannig var að fósturforeldrar mínir voru að flytja búferlum frá Vigur að Hóli í Bolungarvík, en þau réðu Bjöggu til sín sem eldhússtúlku, og þar kynntist ég Bjöggu  nánar en ég hafði áður gert. Nú líður tíminn, tæpt ár að mig minnir, þá fær hún bréf, þar sem henni er tilkynnt lát annars tvíburans. Ekki sá ég að Bjöggu brygði við þetta, heldur virtist hún þakka forsjóninni þessa lausn, að barnið þyrfti ekki að flækjast manna á milli, því oftast var það svo , að börn lentu þar sem lægst var boðin meðgjöf, þó líðan þeirra væri ekki að sama skapi góð. Stuttu eftir þetta fær Bjagga aðra tilkynningu um að hinn tvíburinn sé látinn.

           Nú líða fram stundir, og Bjagga vinnur verk sín með prýði, því það sem hún vann gerði hún vel. Við Bjagga unnum mikið saman, og fór hún oftast seinust í háttinn, því áttum eftir að ganga frá ýmsu, þegar aðrir voru gengnir til hvílu, og þó Bjagga væri búin á undan mér með verk sín, beið hún eftir mér, settist á eldiviðarkassann og hallaði sér upp að þilinu. Svo var það einu sinni að ég sé að Bjagga er óvenju miður sín, ég segi við hana. Er þér illt Bjagga mín, eða amar eitthvað að þér ? Það þýðir lítið að kveina og kvarta fyrir mönnunum, það sinnir því enginn, svaraði hún. Ég fer að hugsa um hvernig ég eigi að hugga hana Bjöggu, fer inn í stofu, fæ mér blað og penna, og fer að reyna að yrkja eitthvað, henni til huggunar, og nota hennar eigin orð:

 

            Það þýðir ekki að kveina og kvarta,

            kvörtun sinnir enginn hér.

En ég bæti við:

            En Guð sem býr í hryggu hjarta,

            hugarsvölun veitir þér.

           Svo ríður yfir reiðarslagið.  Hún fær tilkynningu um lát Haraldar Árnasonar, sonar síns, sem þá var 9 ára gamall, og þá sé ég Bjöggu fyrst bregða, því ég held að hún hafi bundið miklar vonir við þennan son sinn, sem hún unni mest barna sinna. Þá braut hún odd af oflæti sínu, fór inn í Ögur og fylgdi syni sínum til grafar.

            Hún kom aftur til Bolungarvíkur og hélt áfram að vinna sín störf þögul og þolinmóð, og bar harm sinn í hljóði. Það er sagt að þegar fólk verður fyrir sorgum og erfiðleikum, að því blæði út, en Bjöggu blæddi inn, enda hafði hún engan til að bera sig upp við.

 

                                                                                          Kærar kveðjur    Sigríður Bogadóttir